Preto dos bosques de araucaria, entre os Andes e os lagos glaciares vive un home chamado Alvarino. Quizais aí remate a súa historia, co seu nome, porque ao berralo só parece responder o eco das montañas.
Arxentina vén de acurralar os mapas, Poñendo fíos ao paraíso de Patagonia. Ocorre en todo o mundo, é inevitable: Os mozos xa non queren acender incendios nunha cabina se poden viaxar en Facebook a outros veráns, que a música do iPod é máis agradable que a tama da súa vella batería, que os amigos máis aliviados de Internet que a insoportable soidade do inverno sur.
Coñecemos outros mapas mozos, menos entregado ao ritmo do progreso, consciente de que o seu futuro son eles, que as súas voces son as únicas que quedan dunha cultura que se dilúe como neve na primavera. En San Martín de Los Andes construíron unha radio para enviar discursos ao mundo, Como un naufraxio lanzando mensaxes nunha botella. Se lucha desde la política, desde la música, desde el derecho, se desafía al gobierno argentino y al chileno, se exige justicia para un pueblo que ha ido perdiendo su identidad al tiempo que crece el turismo y la industria.
Los jóvenes ya no quieren encender hogueras en una cabaña si pueden viajar por Facebook a otros veranos
Ocasionalmente, la cultura va menguando hasta convertirse en folclore, en collares de plata o prendas de abrigo, pero sería injusto no mencionar el pundonor de los mapuches. Algunas comunidades se levantan al amanecer para ofrecer sus rituales a los bosques y los ríos a ver si la naturaleza acaba dándoles una tregua. Otros rezan al Dios cristiano para pedirle un poco de cordura al mundo, Un novo tear para tecer os ponchos ou un coche ou ordenador, Xa sabes, Esas prioridades xa están mixtas.
Os mozos mozos reclaman un futuro, unha identidade e unha terra cunha condena admirable. Teñen o oratorio do arxentino, firme, convincente, Pero quedo coa elocuencia de Alvarino, Coa súa mirada líquida e coa dignidade da súa boina. Non fala moito, Fai instrumentos que perderon o significado sagrado da súa xente, que case ninguén compra, Pero non se move das súas montañas, nin vai a radios. Quédase só mentres os mozos discuten o futuro nos bares da cidade. Quizais sexa o último mapuche sen fala. Alvarino lamenta cunha tristeza máis contundente que todos os bancos do mundo.
Alvarino lamenta cunha tristeza máis contundente que todos os bancos do mundo.
Lembro que despois da entrevista, Alvarino convidounos a levar a un compañeiro quente e viva a Deus que nos arrepentimos de non poder quedarnos, Pero a présa, O ritmo maldito do home da cidade, fíxonos diminuír a oferta polo que fomos apresurados, Porque na urxencia permanente do home branco -El viño- Rompemos a paz dos mapuches.
Quedou alí, Mirando as súas montañas, Sen nada que dicir.
